Mỗi khi nhắc đến Nhật Bản – quốc gia nhỏ bé nhưng khiến cả thế giới phải ngước nhìn, người ta thường hay gọi bằng mĩ danh “đất nước Mặt Trời mọc”. Vì sao Nhật Bản lại được gọi tên như vậy?.jpg)
Bình minh ở núi Phú Sĩ Nhật Bản
Gọi theo ý nghĩa của quốc hiệu
Theo Bách khoa toàn thư quốc hiệu “Nhật Bản” được bắt nguồn theo âm Hán. “Nhật” là “Mặt Trời”, “Bản” là “gốc”, là “nguồn cội” nên hai chữ “Nhật Bản” có nghĩa là “gốc của Mặt Trời” và như thế, được hiểu là “đất nước Mặt Trời mọc”.
Tên gọi theo vị trí địa lý
Nhiều người lý giải rằng do nằm ở cực Đông của châu Á nên Nhật Bản cũng là nước đầu tiên nhìn thấy Mặt Trời mọc vào mỗi buổi sáng. Chính vì vậy gọi là đất nước Mặt Trời mọc là điều đương nhiên.
Nhật Bản nằm ở vị trí cực Đông của châu Á, nơi nhìn thấy Mặt Trời mọc đầu tiên mỗi sớm mai
Tên gọi theo truyền thuyết
Người Nhật tin rằng, tổ tiên của họ là nữ thần Mặt Trời Amaterasu (Thái dương thần nữ) – một vị thần trong thần thoại Nhật Bản và một là vị thần quan trọng trong Thần đạo. Amaterasu không chỉ được coi là vị thần của Mặt Trời, mà còn là vị thần của vũ trụ.
Tên gọi Amaterasu có nguồn gốc từ cụm từ amateru, mang ý nghĩa “toả sáng trên thiên đường”. Ý nghĩa của toàn bộ tên gọi Amaterasu-ōmikami là “vị kami (thần) vĩ đại uy nghi toả sáng trên thiên đường”.
Nữ thần Amaterasu theo tranh vẽ Nhật Bản
Câu chuyện về Amaterasu
Amaterasu được miêu tả trong Kojiki (Cổ Sự Ký) là thần Mặt Trời được sinh ra từ Izanagi, cùng với em trai bà, thần Gió Bão Susano’o, và thần Mặt Trăng Tsukuyomi. Trong truyền thuyết, Amaterasu được miêu tả là vị thần tỏa ra ánh sáng vĩ đại và ấm áp vì hơi ấm và lòng nhân ái đối với những người thờ phụng bà. Có một số huyền thoại khác nói rằng Amaterasu sinh ra từ nước.
Lúc đầu, cả ba vị thần được tôn thờ đều hòa hợp và thế giới yên bình. Bỗng một ngày, trong cơn say, Susano’o giẫm phải đồng lúa của Amaterasu, lấp đầy tất cả các kênh mương của bà, ném thứ ô uế vào cung điện và đền thờ của bà.
Vị nữ thần yêu cầu em trai mình dừng lại nhưng ông ta mặc kệ, thậm chí còn ném xác một con ngựa lang trắng đã lột da vào người hầu gái của bà lúc đó đang dệt vải. Người hầu gái đã chết bởi một thoi cửi buộc bung ra ngoài và đâm xuyên qua người (trong Kojiki, nó đâm vào bộ phận sinh dục).
Amaterasu hết sức bất bình bèn tự nhốt mình vào Thiên Nham Cung (Hang Trời) lấp kín cửa vào khiến nhân gian chìm đắm trong bóng tối không còn ngày đêm. Người tuyên bố hễ chư thần còn chấp nhận cho Susano’o sống chung, bà sẽ ở lì trong Thiên Nham Cung không xuất hiện nữa.
Chư vị thần linh hết sức hoang mang, cùng tập hợp trên dòng Thiên Hà cạn khô, tám triệu vị bàn nhau tìm cách nào hiệu nghiệm nhất khiến Amaterasu rời khỏi Thiên Nham Cung.
Vị thần Mưu cơ là Taka-mi-misubi nói: “Thường thường nữ thần Amaterasu ló dạng mỗi khi nghe tiếng gà gáy, vậy chúng ta nên buộc chạc, rồi cho những con gà trống thật tốt giọng đậu lên đó thay phiên nhau gáy”. Tuy nhiên, Amaterasu mãi không ra ngoài.
Taka-mi-misubi lại tìm ra kế khơi gợi trí tò mò của Amaterasu. Thần sai một thần thợ rèn độc nhãn làm một tấm gương thật sáng, đặt trước Hang Trời. Trên tấm gương thần có treo những chuỗi ngọc trắng hình cánh cung và những đồ lễ tết bằng chỉ bạch, rồi tất cả hát lễ van vái (norito).
Tuy nhiên chỉ đến khi nữ thần Amano Uzume xuất hiện với một vũ khúc đặc biệt hài hước, Amaterasu nghe tiếng chư thần cười vang, động lòng hiếu kỳ mới mở hé cửa hang. Rồi cất tiếng hỏi lớn:”Ta ngỡ vắng ta, tám triệu chư vị thần linh sẽ buồn bã trong đêm tối dày đặc, làm sao chư vị lại vui cười hả hê như vậy được?“
Nữ thần Amano Uzume lanh trí trả lời:”Làm sao chúng tôi vui ư? Xin thưa, vì bọn chúng tôi đã kiếm được một vị nữ thần mới nhan sắc còn kiều diễm hơn Người nữa.”
Nghe vậy Amaterasu càng động lòng hiếu kỳ và ghen tức, bèn mở rộng cửa bước ra, thoạt nhận thấy bóng mình phản ánh rõ ràng trong gương. Một vị thần ngay lập tức tiến tới cầm lấy tay Amaterasu, chư thần khác chăng dây ngang phía sau, chặn lối vào động.
Cảnh tượng nữ thần Amaterasu bước ra từ Hang Trời trong truyền thuyết
Kể từ lúc đó ánh sáng lại chan hoà khắp thế gian, ngày đêm lại bắt đầu vận chuyển.
Sau đó, bà cử cháu trai Ninigi-no-Mikoto đến bình định Nhật Bản: cháu gọi bà bằng kỵ trở thành Thiên hoàng đầu tiên, Thiên hoàng Jimmu. Một số tên gọi khác bắt nguồn từ ý nghĩa Mặt Trời
Đất nước hoa cúc
Không chỉ được gọi là xứ sở hoa anh đào, Nhật Bản còn được gọi là “đất nước hoa cúc”. Những bông hoa cúc 16 cánh xòe ra với sắc màu rực rỡ giống như Mặt Trời đang tỏa chiếu là biểu tượng của Hoàng gia và Quốc huy Nhật Bản hiện nay.
Hoa cúc là biểu tượng của Hoàng gia và Quốc huy Nhật Bản
Xứ sở Phù Tang
Phù Tang cũng là một trong những tên gọi khi nhắc tới đất nước Nhật Bản. Theo truyền thuyết cổ phương Đông có cây dâu rỗng lòng gọi là Phù Tang hay Khổng Tang, là nơi thần Mặt Trời nghỉ dưỡng trước khi cưỡi xe lửa du hành ngang qua bầu trời từ Đông sang Tây, do đó Phù Tang hàm nghĩa văn chương chỉ nơi Mặt Trời mọc.
Cây Phù Tang trong truyền thuyết Nhật Bản
Như vậy, bạn đã hiểu tại sao người ta gọi Nhật Bản là đất nước Mặt Trời mọc rồi phải không nào!
